Speciaalbier is de laatste jaren flink in populariteit toegenomen. Brouwers doen ook steeds beter hun best om zoveel mogelijk geur en smaak aan hun bier mee te geven. Bieren worden doorgaans echt ambachtelijk gebrouwen, met veel liefde en aandacht. Dan is het natuurlijk als drinker wel zo netjes om de bieren ook met liefde en aandacht te proeven. In dit artikel lees je wat je kan doen om beter te (leren) proeven!
Tip 1: Schoon glaswerk!
Het begint allemaal met een schoon glas. Ieder type bier heeft zijn eigen favoriete glas. Persoonlijk gebruik ik het liefst het type Teku (zie hierboven). Dit glas is zo ontworpen dat aroma’s langer in het glas blijven hangen. Bovendien zorgt het glas ervoor dat wanneer je een slok neemt, het bier optimaal wordt verspreid over je tong. Verder kun je met dit glas kiezen of je het vastpakt bij de steel, zodat het bier niet opwarmt door je handen. Of juist aan de kelk, zodat het bier wél wat temperatuur krijgt en wellicht beter ‘opent’. Tot slot vind ik het glas er gewoon erg tof uitzien. Welk glas je ook gebruikt, zorg ervoor dat het brandschoon is.
Het makkelijkste om je glas ‘bierschoon’ te krijgen, is een fles glazenreiniger kopen bij de groothandel. Het groene spul wat daarin zit ontvet het best, laat geen sporen achter (zoals soda dat bijvoorbeeld wel doet) en je hebt slechts een drupje nodig per glas. Een fles glazenreiniger heb je al voor een paar euro en het gaat jaren mee. Een eenvoudige tip om te controleren of jouw glas ‘bierschoon’ is, is simpelweg te kijken naar het bier. Blijven er koolzuurbelletjes aan het glas plakken? Dan is het glas niet schoon genoeg.
Een schoon glas zorgt ervoor dat jouw schuimkraag zo lang mogelijk overeind blijft. De schuimkraag dient niet enkel een visueel doel. Het zorgt er tevens voor dat koolzuur (en aroma’s!) langer in je bier blijft hangen. En het houdt zuurstof uit het bier, waardoor je bier zo lang mogelijk de kwaliteit behoud die de brouwer voor ogen had.
Tip 2: Neem de tijd
Je hebt je verheugd op dit biertje. Na een hele week hard werken trek je de koelkast open en staat het mooie blik of flesje je aan te kijken. Het is begrijpelijk als je het bier zo snel mogelijk wilt opentrekken en opdrinken. Maar neem de tijd er eens voor. Bestudeer het label, de brouwer heeft hier namelijk veel aandacht aan besteed. Doe misschien eens wat achtergrond onderzoek. Wie is deze brouwer? Zijn ze al lang bezig met dit vakwerk? Hoe ziet hun bedrijf eruit? Welke mensen zitten erachter.
Tip 3: Bestudeer het uiterlijk
En als je het biertje dan opent en inschenkt, doe is rustig aan. Kijk naar hoe het bier eruit ziet. Is het helder? Of juist troebel? Lichtgekleurd of donker? Veel of weinig schuim. Heeft het schuim grote of mooie kleine belletjes. Zit er veel gist onderin het flesje of juist niet.
Tip 4: Ruiken
Als je het uiterlijk hebt ontleed, is de volgende stap het ruiken. Begin met een redelijke afstand tussen neus en glas. Adem rustig in door de neus en denk na over wat je ruikt. Adem uit door je mond. Ruik niet te geforceerd, neem kleine snufjes. Breng je neus wat meer richting het glas, en kijk of je andere geuren kunt ontdekken. Schuim houdt trouwens de aroma’s wat tegen, dus schenk je glas niet meteen helemaal vol. Dan kun je je neus nog kwijt in het glas. Wals het bier door het glas, zodat de geuren nog beter vrij komen.
Als je vaker op deze manier bieren ruikt, ga je steeds meer geuren herkennen. Iedere bierstijl heeft zijn eigen eigenschappen. De ene stijl is juist wat meer gefocust op moutigheid, terwijl de andere juist hoppig- of kruidigheid wil benadrukken. Om geuren te leren beschrijven is het goed en leuk om dit samen te doen met een ander. Zo kun je het samen hebben over wat je ruikt. Probeer wel eerst allebei zelf na te denken, want wanneer je hardop zegt wat je ruikt, kan het zijn dat de ander dit ook (alleen maar) gaat ruiken.
Tip 5: Proeven
Dit laatste geldt natuurlijk ook voor proeven. Het is leuk en gezellig om samen met iemand te proeven. Maar ook leerzaam. Je kunt van elkaar leren. Voor proeven geldt: neem een slok, wals het door je mond. Laat er door je neus wat zuurstof bij komen. Slik het bier door, dan proef je ook de bitterheid. Neem rustig de tijd en denk aan wat je allemaal proeft. Ben ook zeker geduldig en laat het bier wat temperatuur krijgen. Het kan echt een groot verschil maken wanneer een bier wat warmer wordt.
Zo is er ook een groot verschil tussen laag- en hooggistende bieren. Hooggistende bieren hebben vaak veel meer geuren en smaken, deze worden door de gist geproduceerd en bestaan uit esters en fenolen. Esters zijn vaak fruitachtig, zoals banaan, aardbei, peer, ananas, appel. Terwijl fenolen vaak wat kruidiger zijn, denk aan: Kruidnagel, medicijn, vanille, peper, tannine.
Proeven gaat niet alleen over welke smaak je kan ontdekken. Het gaat ook over mondgevoel. Een bier kan stroperig zijn, of juist waterig. Droog zijn of juist vol en zoet. Ook kan je hierbij denken aan hoe verwarmend het bier is (door de hoeveelheid alcohol). Een bier kan tevens wrang zijn, waardoor je kaken samentrekken. En de hoeveelheid koolzuur speelt natuurlijk hier ook een rol.
Bonus Tip:
Wanneer je meerdere bieren achter elkaar gaat proeven, is het goed om verschillende stijlen door elkaar heen te drinken. Wanneer je bijvoorbeeld drie keer dezelfde stijl achter elkaar drinkt, kan het allemaal veel op elkaar gaan lijken. Tussendoor zou je je mond kunnen spoelen met water. Ook het eten van een droge naturelcracker kan helpen. Bij een proeverij van meerdere bieren kun je het alcoholpercentage gedurende de avond wat opvoeren. Over het algemeen geldt: hoe hoger het percentage alcohol, des te meer smaak.
Wat ook erg leuk is om beter te leren proeven, zijn Mysterybeers. Deze worden onherkenbaar verpakt. Het enige wat er aan de buitenkant te zien is, is de ideale drinktemperatuur. Zo kun je écht objectief een bier ruiken, proeven en beoordelen. Zonder te kijken naar ratings, brouwerij, etc. Probeer zelf te raden wat voor stijl het is, en hoeveel procent alcohol erin zit.
Ga vooral aan de slag, lees over bier, praat over bier. Maar vooral: geniet van bier. Proost!
